In een wereld waarin digitale transformatie centraal staat, hebben Nederlandse gemeenten de handen ineengeslagen om een innovatieve en duurzame digitale infrastructuur te realiseren: Common Ground. Dit initiatief, geïnitieerd door de Gezamenlijke Gemeentelijke Uitvoering (GGU), biedt gemeenten een gezamenlijke basis voor het ontwikkelen van digitale diensten die naadloos aansluiten bij de behoeften van burgers, bedrijven en de overheid zelf. Common Ground is echter meer dan alleen technologie; het is een toekomstgericht model dat gemeenten in staat stelt om data te delen, processen te stroomlijnen en samenwerking te bevorderen op een veilige en efficiënte manier.
Toch is de weg naar een succesvolle implementatie van Common Ground uitdagend. Veel gemeenten werken nog met verouderde legacy-systemen die moeilijk aansluiten op de open en flexibele architectuur die Common Ground vraagt. Bovendien moeten leveranciers van gesloten systemen zich meer richten op productontwikkeling die aansluit bij deze nieuwe aanpak. Common Ground vraagt dus om een lange adem van gemeenten, IT-leveranciers en beleidsmakers.
Wat is Common Ground?
Common Ground biedt een hernieuwd fundament voor gemeentelijke IT en data-uitwisseling. In plaats van te werken met gesloten systemen die vaak moeilijk met elkaar communiceren, biedt Common Ground een open, gestandaardiseerde architectuur. Dit betekent dat data wordt losgekoppeld van applicaties en opgeslagen op één centrale plek, waar deze toegankelijk is voor alle systemen die binnen de gemeente worden gebruikt. Door data centraal en toegankelijk te maken, kunnen gemeenten hun processen beter organiseren en sneller reageren op nieuwe ontwikkelingen en vragen vanuit de samenleving.
Het principe van Common Ground houdt in dat gemeenten meer controle krijgen over hun gegevens, doordat zij eigenaar blijven van hun data, en deze data gemakkelijk kunnen delen met andere gemeenten en overheidsinstanties. De kernprincipes van Common Ground zijn onder andere:
- Data-opslag en applicaties scheiden voor meer flexibiliteit;
- Gebruik van open standaarden om systemen met elkaar te verbinden;
- Bevorderen van hergebruik van gegevens om efficiëntie te vergroten;
- Data-soevereiniteit en veiligheid om gegevens van burgers en de gemeente zelf te beschermen.
Waarom is Common Ground belangrijk voor gemeenten?
Met de groei van data en de complexiteit van IT-landschappen in de publieke sector, zijn traditionele systemen vaak te rigide en inefficiënt. Gemeenten staan voor uitdagingen die vragen om wendbare en flexibele oplossingen. Common Ground helpt bij het adresseren van deze uitdagingen door een moderne, schaalbare en veilige architectuur te bieden.
Enkele voordelen van Common Ground zijn:
- Efficiëntie en kostenbesparing. Door het hergebruik van gegevens en processen kunnen gemeenten efficiënter werken en kosten besparen op IT-systemen en gegevensbeheer;
- Verbeterde dienstverlening. Gemeenten kunnen sneller en gerichter reageren op verzoeken van burgers en bedrijven, waardoor de kwaliteit van de dienstverlening toeneemt;
- Snellere innovatie. Dankzij een flexibele en open IT-architectuur kunnen gemeenten eenvoudiger nieuwe technologieën en innovaties integreren, zoals artificial intelligence, big data-analyse en Internet of Things (IoT).
- Betere samenwerking tussen gemeenten. Door een gedeelde infrastructuur kunnen gemeenten data en inzichten delen en elkaar versterken, wat leidt tot meer consistentie in dienstverlening en beleidsvoering.
De grootste uitdagingen
Een van de grootste uitdagingen voor gemeenten bij de implementatie van Common Ground ligt bij de verouderde IT-architecturen die zij nog in gebruik hebben. Veel gemeenten vertrouwen nog op legacy-systemen, die vaak ontworpen zijn met gesloten structuren en een beperkte flexibiliteit. Deze systemen zijn vaak moeilijk te integreren met andere IT-oplossingen, waardoor de overgang naar een open architectuur zoals Common Ground complex en tijdrovend kan zijn.
Daarnaast moeten leveranciers van gesloten systemen, die jarenlang hebben gebouwd op een eigen infrastructuur, hun productontwikkeling afstemmen op de open standaarden en interoperabiliteit die Common Ground vereist. Hoewel sommige leveranciers stappen zetten om hun systemen toegankelijker te maken, blijkt in de praktijk dat de transitie naar Common Ground een langdurig proces is met veel commerciële belangen en investeringen. Gemeenten staan hierdoor voor de uitdaging om enerzijds hun verouderde systemen in gebruik te houden en anderzijds geleidelijk over te stappen op nieuwe oplossingen die Common Ground ondersteunen.
De weg naar Common Ground
Ondanks de uitdagingen is de implementatie van Common Ground voor veel gemeenten een haalbaar doel. Gemeenten worden aangespoord om hun oude, gesloten systemen te moderniseren en te vervangen door open, gestandaardiseerde oplossingen. Een succesvolle implementatie begint vaak met:
- Inventarisatie van bestaande systemen en processen. Het is belangrijk om een goed overzicht te hebben van welke gegevens en applicaties momenteel in gebruik zijn en hoe deze binnen de organisatie werken;
- Opstellen van een roadmap. Het implementeren van Common Ground kan niet van de ene op de andere dag gebeuren. Gemeenten moeten een duidelijke planning maken en bepalen welke processen en componenten eerst omgezet worden;
- Versterken van samenwerkingen. Gemeenten kunnen veel baat hebben bij samenwerking met andere gemeenten en organisaties die al stappen hebben gezet richting Common Ground. Het delen van kennis en ervaring kan de implementatie versnellen en soepeler laten verlopen;
- Training en capaciteitsopbouw. Medewerkers moeten goed voorbereid worden op de veranderingen die Common Ground met zich meebrengt. Door het organiseren en bijwonen van trainingen en workshops kunnen zij sneller wennen aan de nieuwe technologie en werkwijzen.
Wat is er nodig voor succes?
De overgang naar Common Ground is voor veel gemeenten een traject van lange adem. De aanpassingen vereisen investeringen in nieuwe technologieën, maar ook een cultuurverandering binnen gemeentelijke organisaties. Gemeenten moeten bereid zijn om oude processen en systemen los te laten en zich open te stellen voor een nieuwe manier van werken. Dit vergt niet alleen tijd en middelen, maar ook doorzettingsvermogen en samenwerking met andere gemeenten (voorlopers) en leveranciers die hierin aantoonbare ambities hebben.
Voor leveranciers betekent dit dat zij hun producten en diensten toekomstbestendig moeten maken, en de principes van Common Ground in hun productontwikkeling moeten integreren. Een bredere acceptatie en ontwikkeling richting open standaarden door de markt zal cruciaal zijn om de visie van Common Ground echt te realiseren.
Conclusie
Common Ground legt een nieuwe, gedeelde basis voor de IT-infrastructuur van Nederlandse gemeenten. Het biedt een gestandaardiseerde aanpak die het delen van gegevens en efficiëntere processen mogelijk maakt. Hoewel de weg naar Common Ground niet zonder uitdagingen is – met name vanwege verouderde systemen en de noodzaak voor leveranciers om zich aan te passen – biedt het op de lange termijn een solide en duurzame basis voor de digitale transformatie van gemeenten.
Bij het Programmahuis geloven we dat Common Ground dé oplossing is voor gemeenten die klaar willen zijn voor de toekomst. Wilt u meer weten over de implementatie van Common Ground in uw gemeente? Neem contact met ons op voor meer informatie en advies.